Centrum Mikroskopii Elektronowej dla Inżynierii Materiałowej
Opis
Centrum Mikroskopii Elektronowej dla Inżynierii Materiałowej (CME) jest jednostką działającą w ramach Wydziału Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie. Centrum specjalizuje się w zaawansowanych technikach mikroskopii elektronowej, w tym skaningowej i transmisyjnej. CME wyposażone jest w nowoczesny sprzęt umożliwiający precyzyjne obserwacje strukturalne na poziomie nanometrów. Działa w obszarze badań naukowych, wspierając zarówno projekty naukowe, jak i przemysłowe. Dzięki dostępowi do zaawansowanej aparatury Centrum Mikroskopii Elektronowej jest ważnym ogniwem w rozwoju wiedzy z zakresu nauk technicznych i biomedycznych.
Tematyka badawcza realizowana w ramach grupy związana jest z wykorzystaniem zaawansowanych metod i technik mikroskopowych (LM, SEM i TEM) w badaniach strukturalnych materiałów konstrukcyjnych i obejmuje głównie zagadnienia takie jak:
1. Ilościowa charakteryzacja mikrostruktury materiałów metodami analitycznej mikroskopii elektronowej, także w skali atomowej:
- Analiza mikrostruktury i pomiar parametrów mikrostruktury z wykorzystaniem różnych metod obrazowania i metod dyfrakcyjnych.
- Analiza mikrostruktury z rozdzielczością w skali atomowej z wykorzystaniem obrazów STEM-HAADF z korekcją aberracji sferycznej.
2. Mapy orientacji i mapy fazowe w nanoobszarach:
- Analiza dyfrakcyjna: Selektywna dyfrakcja elektronów (SAED); Dyfrakcja zbieżnej wiązki (CBED); Mikro- i nanodyfrakcja (μD, NBD). Precesja dyfrakcji elektronów (PED).
- Identyfikacja faz w materiałach wielofazowych i wielowarstwowych metodami dyfrakcyjnymi i spektroskopowymi wspomaganymi programami komputerowymi.
- Wysokorozdzielcza mikroskopia elektronowa (HRTEM).
3. Analiza składu chemicznego faz (jakościowa i ilościowa) metodami spektroskopowymi:
- Energii charakterystycznego promieniowania rentgenowskiego (EDX) wraz z możliwością zbierania map rozmieszczenia pierwiastków w skali atomowej.
- Spektrometria strat energii elektronów (EELS).
- Mapy rozmieszczenia pierwiastków z wykorzystaniem filtra energii elektronów (EFTEM).
4. Analiza struktury elektronowej w nanoobszarach metodą obrazowania spektralnego EELS:
- Mapy stanów wiązania i utlenienia.
- Mapy szczytów rezonansu plazmonowego (zarówno powierzchniowego i objętościowego).
5. Przemiany fazowe i interakcji międzyfazowe w nanomateriałach:
- Wpływ wymiaru na właściwości termodynamiczne nanomateriałów
- Kinetyka przemian fazowych w parach eutektycznych
- Diagramy fazowe nanocząstek stopów binarnych
- Procesy dyfuzyjne w układach nanometrycznych
- Kinetyka krystalizacji amorficznych warstw indukowana metalem (metal-induced crystallization).
- Morfologia wieloskładnikowych nanocząstek.
- Metastabilne fazy w nanomateriałach: wytworzenie i stabilność temperaturowa.
- Zwilżalność w układach nanometrycznych.
6. Tomografia elektronowa (HAADF, EFTEM, EDX) i tomografia FIB-SEM do rekonstrukcji trójwymiarowych obrazów mikro- i nanostruktury materiałów, metrologia.
- Zastosowanie uczenia maszynowego oraz sztucznej inteligencji w tomografii oraz mikroskopii elektronowej.
Ośrodki badawcze:
Transmisyjny mikroskop elektronowy (TEM) Tecnai TF 20 X-TWIN (FEI)
Laboratoria:
Laboratorium preparatyki , A2 pok.17H
Laboratorium mikroskopii transmisyjnej i skaningowej, A2 pok.9
Laboratorium FIB-SEM, A2 pok. 13B
Projekty:
Współpraca:
Centrum Mikroskopii Elektronowej dla Inżynierii Materiałowej (CEM) współpracuje z 46 ośrodkami naukowymi z 18 krajów. Główny nurt to współpraca w ramach umów bilateralnych oraz współpraca w ramach projektów realizowanych w ramach 6 i 7 Programu Ramowego Unii Europejskiej oraz Horyzont 2020 jak również Wspólnoty Wiedzy i Innowacji (EIT KIC).
Kontakt
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica w Krakowie al. Mickiewicza 30 30-059 Kraków, Pawilon A2, Pok. 18
12 617 25 66
Jednostka prowadząca
Wydział Inżynierii Metali i Informatyki Przemysłowej
-
Katedra Metaloznawstwa i Metalurgii Proszków
Lider zespołu
Kruk AdamZespół
Obszary badawcze IDUB
- Projektowanie, produkcja, badanie nowoczesnych materiałów i przyszłościowych technologii w oparciu o multidyscyplinarne podejście łączące inżynierię materiałową z chemią, fizyką, matematyką i medycyną
Słowa kluczowe
Transmisyjna mikroskopia elektronowaSkaningowa mikroskopia elektronowaMetody spektroskopowe, EDX, EELSMetale i stopy metaliMateriały dla energetyki i lotnictwaTomografia elektronowa oraz tomografia FIB-SEMBadania mikrostrukturalne materiałów konstrukcyjnychWysokotemperaturowe utlenianie stopów metali